کنیسه‌های محله سیروس تهران 

بازشناسی کنیسه‌های محله سیروس تهران

به گزارش اختصاصی پایگاه خبری شاهنامه،

قدیمی‌ترین کنیسه‌ها را می‌توانید در محله سیروس تهران بیابید که مربوط به ۲۰۰ سال پیش است.

به کنیسه حییم که می‌رسید با یک درب بزرگ به رنگ آبی روبه‌رو می‌شوید که بر روی آن به فارسی و عبری، کنیسه حییم نوشته شده است. پس از گذشتن از آن وارد حیاطی با معماری قدیمی با حوضی در وسط حیاط می‌شوید.

ساختمان اصلی آن حدود یک متر بالاتر از سطح زمین ساخته شده است. در زیر این بنا فضای بسیار بزرگی وجود دارد، که بخشی از آن آب انبار بوده که تا سال ۱۳۵۵ از آن استفاده می‌شده است. در بخش‌های دیگر آن چندین انبار و سرداب است که در ۵۰ سال گذشته محلی برای سکونت مهاجرین جنگ زده بوده است. در حیاط کنیسه حییم شاهد درختان بلند قامت و قدیمی می‌باشید که حس حضور در خانه‌های قدیمی را برای شما تداعی می‌کند.

سقف بنای کنیسه حییم از سبک معماری دوره قاجار بهره گرفته و به صورت طاقی هشت ضلعی (زنبوری مقرنس) ساخته شده است. در ورودی سالن اصلی شاهد کتیبه‌ای عبری خواهید بود که بر روی آن این چنین نوشته شده است:

این دروازه خدایان است، عادلان به آن داخل خواهند شد.

تالار کنیسه حییم ارتفاعی بیش از ۱۲ متر در یک طبقه همکف و در قسمت ورودی آن یک نیم طبقه دوم کوچک دارد. این تالار از سه جهت شمالی، شرقی و جنوبی دارای پنجره‌های عریض و بلندی است که نورگیری مناسبی را برای ساختمان انجام می‌دهد.

در ضلع شمالی بالای پنجره‌ها پنج اتاقک وجود دارد که همانند تالارهای اپرا دارای جایگاه‌های خانوادگی است که در آیین‌ها و ایام موعدیم، منحصرا در اختیارشان قرار می‌گیرد.

بنای کنیسه حییم برای اولین بار در سال 1335 بازسازی می شود و دومین بار در سال 1360  نیز انجام می شود.

در بازسازی نخست از مهندس جهانگیر بنایان (پسر استاد عزیز معمار) دعوت به همکاری می شود. در این راستا نیز تغییراتی در این مجموعه به وجود می آید که می توان به این موارد اشاره کرد:

حذف پنجره های بالای تورا و نیز حذف درب ورودی جنب جایگاه تورا، تعویض کف کنیسه از آجر به سنگ مرمر، حذف نصب چهار چلچراغ بزرگ ساخت چک، تعویض پوشش سقف و نصب چندین پنکه سقفی، ساخت جایگاه جدید تورا با درب چوبی با تزیینات زیبایی برگرفته از هنر گچبری، آینه کاری و سنگ مرمر، تعویض تشک ها و رنگ آمیزی نیمکت ها، تعویض جایگاه پیش نماز، نصب نرده آهنی در جلوی جایگاه های خانوادگی برای حفاظت و انجام سایر تزیینات داخلی می باشد.

کنیسه حییم به جهت ویژگی های معماری و ساختاری، یکی از یادگار های معماری اواخر سده گذشته به حساب می آید. به همین دلیل نیز در سال 1383 خورشیدی با تلاش های انجمن کلیمیان تهران و حمایت های سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، کنیسه حییم در آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

در حال حاضر می توانید از طریق تور تهران گردی ادیان الهی برای بازدید از کنیسه حییم استفاده کنید.

این کنیسه در خیابان سی تیر، کوی سیمی، پلاک 12 واقع شده است. محله سی تیر علاوه بر اماکن مذهبی ادیان مختلف دیگر مانند آتشکده زرتشتی آدریان، دارای جاذبه های گردشگری فرهنگی و هنری از جمله موزه ایران باستان، موزه دوران اسلامی، موزه مردم شناسی، موزه علوم و فناوری ایران، موزه آبگینه و… نیز می باشد.

در قسمت شرقی سالن نیز که در مجاورت درب ورودی قسمت بانوان، طبقه نیمه دوم با ظرفیت 50 نفر و قسمت آقایان با ظرفیت 250 نفر می باشد. پرده هخال (محراب) نیز با طرحی زیبا در سال 1355 توسط مراد اریه، فردی که نماینده کلیمیان در مجلس شورای ملی بود، اهدا گشته است.

در صورتی که برای بازدید از کنیسه حییم در تور تهران گردی به این مکان مراجعه می کنید، می توانید در سالن اصلی و در اطراف جایگاه تورا، تابلوهای بزرگ دست نویس که در آن عباراتی در مورد مزامیر داوید توسط آقای یعقوب صدق که یکی از اعضای هیئت مدیره و خادم کنیسه خطاطی نوشته شده، مشاهده کنید

با ورود به سالن عبادتگاه شاهد دو ردیف صندلی در سمت چپ و راست رو به مرکز سالن خواهید بود.

در میان سالن نیز مکانی از چوب برای قرائت متون مذهبی ساخته شده است که بر روی آن تعدادی شمعدانی وجود دارد. لازم به ذکر است که تعداد شاخه های شمعدانی ها با هم متفاوت بوده و برای هر مراسم، یکی از آن ها انتخاب می شود.

بیان این مطلب جالب است که در دهه 1950 کنیسه حییم جمعی از رانده شدگان یهودی از عراق را تا تعیین تکلیفشان در خود جای داده است