پیام بنیاد فردوسی ویژه درگذشت فردوسی شناس نامدار ایرانی، دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن
به گزارش اختصاصی پایگاه خبری شاهنامه
در پی درگذشت فردوسی شناس ایرانی، دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن از سوی بنیاد فردوسی پیام تسلیتی بازنشر شد؛
فرهنگ‌دوستان ایرانی
با سلام و درود بر شما؛
درگذشت دکتر محمد علی اسلامی ندوشن که سال‌ها تلاش داشت نام فردوسی و دیگر بزرگان زبان و ادب پارسی را بلندآوازه‌تر کند مایه دردمندی است اما دردمندانه‌تر آن است که نشریه هستی، سال‌های سال بدون پشتوانه بودجه‌ای و پشتیبانی‌های مردمی نتوانسته بود به درستی بازنشر شود و تلاش‌های ارزشمند این استاد زنده‌یاد به هفته‌ای یک نشست در دفتر این نشریه به فرجام رسیده بود تا جایی که از ایران رخت بر بست و در غربت از دنیای خاکی رفته است.
خاطره‌هایی که با شور و شوق در جوانی مقاله‌های فردوسی شناسی نشریه هستی از سوی استاد محمدعلی اسلامی ندوشن در اختیار بنیاد فردوسی قرار گرفت را در خاطره خودمان پاسداری می‌کنیم اما ناشر پشتیبانی برای بازنشر آن نداشته‌ایم و البته خاطره تنها درج مقاله‌ای از این ایران‌شناس نامدار در کتاب رازهای شاهنامه با همکاری نشر پازینه و بنیاد فردوسی برای‌مان ماندگار شده است.
روش و منش استاد دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن مانا باد.
یاسر موحدفرد
دبیرکل بنیاد فردوسی و مدیرعامل موسسه فردوسی توسی و مدیرمسوول پایگاه خبری شاهنامه
پیشینه محمدعلی اسلامی نُدوشَن
زادروز: ۳ شهریور ماه ۱۳۰۳ ندوشن یزد، ایران؛
سال‌مرگ: ۵ اردی‌بهشت ماه ۱۴۰۱ تورنتو، کانادا؛
شاعر، منتقد، نویسنده، مترجم، حقوق‌دان و پژوهشگر ایرانی بود. او داتش‌آموخته رشته حقوق بین‌الملل از فرانسه بود و پس از بازگشت به ایران در آغاز قاضی دادگستری بود اما پس از مدتی به فراخوان فضل‌اله رضا به دانشگاه تهران رفت.
اسلامی ندوشن از سال ۱۳۴۸ تا ۱۳۵۹ در دانشگاه حقوق و دانشکده ادب دانشگاه تهران، درس‌های حقوقی و ادب تطبیقی آموزش می‌داد. وی فصل‌نامه هستی را پایه‌گذاری کرد و هم.زمان در شماری از نشریه‌های ادبی ایران از جمله نگین، سخن و یغما مقاله می‌نوشت.
محمد علی اسلامی ندوشن در این سال‌ها از جمله نویسندگان روزنامه اطلاعات و روزنامه اطلاعات بین‌المللی بود که به‌گونه هم‌زمان در لندن و لس‌آنجلس منتشر می‌شد.
وی پس از ۵ سال بیماری در ۹۷ سالگی در تورنتو کانادا از دنیا رفت و در همان شهر به خاک سپرده شد.
اسلامی ندوشن از جمله پرکارترین ادیبان و پژوهشگران هم‌روزگار ایران بود و با افزون بر تألیف کتاب به ترجمه آثار غیرایرانی به زبان فارسی از جمله آثاری درباره ادب و فرهنگ ایران پرداخته است. از وی بیش از ۷۰ اثر تألیف و ترجمه و صدها مقاله باقی مانده است.
یادمان‌های اسلامی ندوشن؛
در ۱۷ آبان ۱۳۹۹ خیابان شاهد پیشین، میان خیابان قدس و وصال شیرازی شهر تهران به نام محمد علی اسلامی ندوشن تغییر یافت و سردیس اسلامی ندوشن نیز در تقاطع این خیابان و خیابان وصال نصب شد.
پیش از این نیز میدانی به نام اسلامی ندوشن در زادگاه‌اش ندوشن به نام او شده بود. هم چنین شورای شهر یزد در سال ۱۳۹۹ بلواری را در محله صفاییه، میان بلوار قندی و بلوار دشتی به نام دکتر اسلامی ندوشن نامگذاری نمود.
کتاب‌شناسی اسلامی ندوشن؛
الف- نگارش و پژوهش
«گ‍ن‍اه» (مجموعه شعر)، بی‌جا: بی‌نا، ۱۳۲۹.
«چشمه» (مجموعه شعر)، تهران: تابان، ۱۳۳۵.
«ایران را از یاد نبریم» (مجموعه مقالات)، تهران: مجله یغما، ۱۳۴۰.
«اَب‍رِ زم‍ان‍ه و اَب‍رِ زل‍ف» (نمایشنامه)، تهران: راهنمای کتاب، ۱۳۴۲.
«به دن‍ب‍ال س‍ای‍ه ه‍م‍ای» (مجموعه مقاله‌ها)، تهران: یغما، ۱۳۴۴.
«ایران را از یاد نبریم» (مجموعه مقاله‌ها)، تهران: یغما، بی‌تا.
«اف‍س‍ان‍ه و اف‍س‍ون» (داستان)، با نام مستعار م. دی‍ده‌ور، تهران: جوانه، ۱۳۴۵.
«جام جهان‌بین» (مجموعه مقاله‌های ادبی)، تهران: ک‍ت‍اب‍خ‍ان‍ه ای‍ران‍م‍ه‍ر، ۱۳۴۶.
«زندگی و مرگ پهلوانان در شاهنامه»، تهران: انجمن آثار ملی، ۱۳۴۸.
«داستان داستان‌ها: رستم و اسفندیار در شاهنامه»، تهران: انجمن آثار ملی، ۱۳۵۱.
«ص‍ف‍ی‍ر س‍ی‍م‍رغ» (ی‍ادداش‍ت‌ه‍ای س‍ف‍ر)، تهران: توس، ۱۳۵۲.
«درباره رستم و سهراب بنیاد شاهنامه»، تهران: یغما، ۱۳۵۳
«آواه‍ا و ای‍م‍اه‍ا» (مجموعه مقاله‌های ادبی)، تهران: توس، ۱۳۵۴.
«فرهنگ و ش‍ب‍ه‌ف‍ره‍ن‍گ»، تهران: توس، ۱۳۵۴؛ ب‍خ‍ش اول کتاب منتشرشده در مجله یغما، ۱۳۴۹.
«در ک‍ش‍ور ش‍وراه‍ا: ی‍ادداش‍ت‌ه‍ای س‍ف‍ر ش‍وروی»، تهران: توس، ۱۳۵۴.
«درباره آموزش»، تهران: توس، ۱۳۵۶.
«پ‍ن‍ج‍ره‌ه‍ای ب‍س‍ت‍ه» (مجموعه چ‍ن‍د داستان)، تهران: توس، ۱۳۵۷.
«گ‍ف‍ت‍ی‍م و ن‍گ‍ف‍ت‍ی‍م» (مجموعه مقاله‌ها)، بی‌جا، ۱۳۵۴؛ تهران: یزدان، ۱۳۶۲.
«نوشته‌های بی‌سرنوشت»، تهران: جاویدان، ۱۳۵۶.
«ذک‍ر م‍ن‍اق‍ب حقوق ب‍ش‍ر در ج‍ه‍ان س‍وم»، تهران: توس، ۱۳۵۷.
«گ‍ف‍ت‌وگ‍وه‍ا (مجموعه گ‍ف‍ت‌وش‍ن‍وده‍ا)»، تهران: توس، ۱۳۵۷.
«دی‍دن دگ‍رآم‍وز ش‍ن‍ی‍دن دگ‍رآم‍وز (گ‍زی‍ده ش‍ع‍ره‍ای محمد اق‍ب‍ال)»، ان‍ت‍خ‍اب و مقدمه، تهران: امیرکبیر، ۱۳۵۷.
«ک‍ارن‍ام‍ه س‍ف‍ر چ‍ی‍ن»، تهران: امیرکبیر، ۱۳۶۲.
«روزها: سرگذشت»، چهار جلد، تهران: یزدان، ۱۳۸۵–۱۳۶۳.
«م‍اج‍رای پ‍ای‍ان‌ن‍اپ‍ذی‍ر ح‍اف‍ظ (نقد ادبی)»، تهران: یزدان، ۱۳۶۸.
«س‍خ‍ن‌ه‍ا را ب‍ش‍ن‍وی‍م» (مجموعه مقالات)، تهران: شرکت سهامی انتشار، ۱۳۶۹.
«سرو س‍ای‍ه‌ف‍ک‍ن: درب‍ارهٔ فردوسی و شاهنامه»، با خطاطی غلامحسین امیرخانی، تهران: انجمن خ‍وش‍ن‍وی‍س‍ان ایران، ۱۳۷۰.
«ایران، ل‍وکِ پ‍ی‍ر» ب‍ه‌ه‍م‍راه ت‍رج‍م‍هٔ نمایشنامه «ایرانیان» آس‍ی‍خ‍ل‍ی‍وس (آشیل)، تألیف و ترجمه، تهران: پ‍رواز، ۱۳۷۰.
«ن‍امهٔ ن‍ام‍ور: گ‍زی‍ده شاهنامه فردوسی»، ان‍ت‍خ‍اب و ت‍وض‍ی‍ح، تهران: سخن، ۱۳۷۰.
«آوی‍زه س‍خ‍ن‌ه‍ا» (اف‍زوده به کتاب «س‍خ‍ن‌ه‍ا را ب‍ش‍ن‍وی‍م»)، تهران: شرکت سهامی انتشار، ۱۳۷۱.
«آزادی م‍ج‍س‍م‍ه» (درباره آم‍ری‍ک‍ا)، تهران: یزدان، ۱۳۷۳.
«م‍رزه‍ای ن‍اپ‍ی‍دا» (مجموعه مقاله‌ها)، تهران: یزدان، ۱۳۷۶.
«ایران و ی‍ون‍ان در ب‍س‍ت‍ر ب‍اس‍ت‍ان» (ایران، ل‍وکِ پ‍ی‍ر، «ایرانیان» از آی‍س‍خ‍ی‍ل‍وس، ایران و ی‍ون‍ان به گ‍واه‍ی شاهنامه و ای‍ل‍ی‍ا)، تألیف و ترجمه، تهران: شرکت سهامی انتشار، ۱۳۷۸.
«ایران چ‍ه ح‍رف‍ی برای گفتن دارد؟»، تهران: شرکت سهامی انتشار، ۱۳۷۸.
مثنوی معنوی، مولوی، مقدمه، با خطاطی علی سجادی، تهران: انجمن خ‍وش‍ن‍وی‍س‍ان ایران، ۱۳۷۹.
«ک‍ارن‍ام‍ه چ‍ه‍ل‌س‍ال‍ه: گ‍زی‍ده ن‍وش‍ت‍ه‌ه‍ا در زم‍ی‍ن‍ه اج‍ت‍م‍اع و فرهنگ از سال ۱۳۳۷ تا ۱۳۷۷»، تهران: یزدان، ۱۳۸۰.
«ه‍ش‍دار روزگ‍ار و چ‍ن‍د مقاله دیگر»، تهران: شرکت سهامی انتشار، ۱۳۸۰.
«ن‍اردان‍ه‌ه‍ا: گ‍زی‍ده‌ای از رب‍اع‍ی‌ه‍ای فارسی»، مقدمه، ان‍ت‍خ‍اب و ت‍وض‍ی‍ح، تهران: ن‍غ‍م‍ه زندگی، ۱۳۸۱.
«چهار س‍خ‍ن‍گ‍وی وج‍دان ایران (فردوسی، مولوی، س‍ع‍دی، ح‍اف‍ظ)»، تهران: ق‍طره، ۱۳۸۱.
«ایران و ج‍ه‍ان از ن‍گ‍اه شاهنامه»، مقدمه، ش‍رح و ت‍وض‍ی‍ح، تهران: امیرکبیر، ۱۳۸۱.
«ب‍اران ن‍ه رگ‍ب‍ار: گ‍زارش‍ی از چ‍ه‍ل و دو کتاب»، تهران: ن‍غ‍م‍ه زندگی، ۱۳۸۲.
«ت‍أم‍ل در ح‍اف‍ظ: ب‍ررس‍ی ه‍ف‍ت‍ادوه‍ف‍ت غ‍زل در ارت‍ب‍اط با تاریخ و فرهنگ ایران»، تهران: یزدان، ۱۳۸۲.
«ب‍ازت‍اب‌ه‍ا» (سفرنامه)، تهران: آرم‍ان، ۱۳۸۳.
«ی‍گ‍ان‍گ‍ی در چ‍ن‍دگ‍ان‍گ‍ی»، تهران: آرم‍ان، ۱۳۸۳.
«از رودک‍ی تا بهار: درباره ب‍ی‍س‍ت و دو شاعر بزرگ ایران»، تهران: ن‍غ‍م‍ه زندگی، ۱۳۸۳.
«ک‍ل‍م‍ه‌ه‍ا» (کلمه‌های قصار)، تهران: واژه‌آرا، ۱۳۸۷.
«بهار در پاییز: سفینه هفتاد و هفت رباعی»، تهران: یزدان، ۱۳۸۸.
«راه و بی‌راه» (مجموعه مقالات)، تهران: شرکت سهامی انتشار، ۱۳۸۸.
«دیروز، امروز، فردا» (مجموعه مقاله‌های نشریه هستی)، تهران: شرکت سهامی انتشار، ۱۳۸۸.
«گفتن نتوانیم نگفتن نتوانیم»، تهران: شرکت سهامی انتشار، ۱۳۹۲.
«دیباچه‌ها: برگرفته از کتاب‌های دکتر محمدعلی اسلامی‌ندوشن» به اهتمام حسین مسرت، تهران: شرکت سهامی انتشار، ۱۳۹۲.
«شهرزاد قصه‌گو»، تهران: شرکت سهامی انتشار، ۱۳۹۲.
«برگریزان» (مجموعه مقاله‌ها)، تهران: یزدان، ۱۳۹۴.
«سرو سخنگو: تک‌بیت‌هایی از چهار شاعر بزرگ ایران»، گزینش و مقدمه، تهران: یزدان، ۱۳۹۴.
«یاد یاران: نامه‌ها»، تهران: یزدان، ۱۳۹۴.
ب- برگردان
«ب‍ه‍ت‍ری‍ن اش‍ع‍ار ه‍ن‍ری لان‍گ‌ف‍ل‍و»، تهران: سخن، ۱۳۳۷.
«شور زندگی: م‍اج‍رای زندگی ون‍س‍ان ون‍گ‍وگ ن‍ق‍اش ه‍ل‍ن‍دی» (عنوان چاپ نخست: سوز زندگی)، ای‍روی‍ن‍گ اس‍ت‍ون، تهران: سخن، ۱۳۳۸.
«ملال پ‍اری‍س و ب‍رگ‍زی‍ده‌ای از گ‍ل‌ه‍ای ب‍دی»، شارل بودلر، تهران: ب‍ن‍گ‍اه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۴۱.
«ع‍م‍ر خ‍ی‍ام»، هارولد لمب، تهران: امیرکبیر.
«آن‍ت‍ون‍ی‍وس و ک‍ل‍ئ‍وپ‍ات‍را»، ویلیام شکسپیر، تهران: یزدان، ۱۳۶۳.
«پ‍ی‍روزی آی‍ن‍ده دم‍وک‍راس‍ی»، توماس مان، ج‍ام‍ی، ۱۳۶۹.
