آرامگاه حافظ در باغ مصلای شیراز

آرامگاه حافظ در باغ مصلای شیراز

به گزارش اختصاصی پایگاه خبری شاهنامه

هر ساله در روز ۲۰ مهر و هم‌زمان با بزرگداشت حافظ شیرازی، میزبان دوستداران فرهنگ، هنر ایرانی و شعر و ادب زبان پارسی است.

بنایی که با معماری خودویژه و زیبای خود، یادگار معماری درخشان ایرانی در دوره‌ی زندیه و تلفیقی از هنرهای بی‌نظیر تجسمی است.

آرامگاه حافظ شیرازی، غزل‌سرای نامدار ایرانی از پنج شاعر بزرگ جهانی، بخشی از مجموعه‌ی «حافظیه»، هر ساله در روز بزرگداشت این شاعر نام‌آور میزبان دوستداران این شاعر و هنر ایران‌زمین است.

این آرامگاه یکی از زیباترین بناهایی است که به دلیل معماری خاص خود، توجه بسیاری را به خود جلب می‌کند. بنایی که از آغاز تا امروز، در دوره‌های گوناگون تغییرهای بسیاری کرده تا به شکل کنونی درآید.

پنج سال از درگذشت حافظ می‌گذشت که نخستین عمارت گنبدی شکل از سوی وزیر میرزا ابوالقاسم گورکانی، حاکم فارس، بر فراز آرامگاه حافظ ساخته شد. این عمارت در طول سال‌ها و با عوض شدن سلسله‌ها، بارها مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت.

شاه‌عباس صفوی، نادرشاه افشار و کریم‌خان زند از فرمانروایان ایرانی بودند که آرامگاه حافظ در زمان فرمانروایی‌شان بازسازی شد.

کریم‌خان زند نخستين کسی بود که دستور داد بر روی آرامگاه حافظ شیرازی، سنگی مرمرین قرار دهند. در روی این سنگ، دو بیت از غزل‌های خود حافظ از سوی حاجی‌آقاسی بیک‌افشار، نستعلیق‌نویس آذربایجانی نوشته شد.

آن‌چه که امروز به عنوان آرامگاه حافظ در شیراز وجود دارد، بنای ساخته شده در سال ۱۳۱۴ خورشیدی است. در آن سال علی‌اصغر حکمت، وزیر فرهنگ وقت با همکاری علی ریاضی، رییس فرهنگ استان فارس و با نظارت علی سامی، محقق، باستان‌شناس و استاد دانشگاه، طرحی را که آندره گدار، ایران‌شناس و معمار فرانسوی پیشنهاد کرده بود، روی آرامگاه حافظ پیاده کردند.

در ساخت این آرامگاه از معماری دوره‌ی زندیه الهام گرفته شده است. کار بنای آرامگاه در سال ۱۳۱۷ به پایان رسید. در این بنا که از ذوق و هنر هنرمندان ایرانی بهره‌ی بسیار برده است از کاشی‌کاری‌های معرق در سطح زیرین گنبد استفاده شده است. همچنین در خود سازه‌ی گنبد از رنگ‌های مختلف عرفانی مانند آبی فیروزه‌ای (نماد بهشت)، سرخ ارغوانی (نماد شراب‌ازلی)، سیاه و سفید (نماد شب و روز) و قهوه‌ای سوخته (نماد خاک) بهره گرفته شده است.

سنگ مزار حافظ تلفیقی از چند هنر تجسمی است. در این بنا معماری، خوشنویسی، کاشی‌کاری و حکاکی به طرز زیبایی در کنار هم قرار گرفته‌اند.آندره گدار (André Godard)، معمار فرانسوی و طراح آرامگاه حافظ، در سال ۱۸۸۱ میلادی در فرانسه متولد شد. او پس از فارغ‌الحصیلی در دانشکده‌ی هنرهای زیبای پاریس در رشته‌ی معماری و باستان‌شناسی به معماری شرق و به ویژه ایران علاقه‌مند شد و تحقیقات خود را در این زمینه پیگیری کرد.

آندره گدار سهم زیادی در معماری‌های مشهور و زیبای ایران دارد. افزون بر طراحی آرامگاه حافظ، طراحی و سرپرستی موزه‌ی ایران باستان، سعدی در شیراز، طرح ساختمان کتابخانه‌ی ملی ایران و ساختمان سه‌گوش و قدیمی دانشگاه جندی‌شاپور اهواز از مهم‌ترین طراحی‌های این معمار در ایران به شمار می‌روند.این باستان‌شناس در زمان جنگ جهانی دوم که فرانسه به اشغال آلمان درآمده بود و نماینده‌ی کمیته‌ی ملی فرانسه در ایران برگزیده شد. او در سال‌های حضورش در ایران به شدت به آثار تاریخی و معماری ایران علاقه‌مند شد و با همکاری همسرش در هشت جزوه این آثار را به طور تفصیلی به زبان فرانسه برای استفاده‌ی محققان و پژوهشگران غربی معرفی و تدوین کرد.

علاقه به ایران و معماری شرق باعث شد این باستان‌شناس در سال ۱۹۲۸ میلادی به استخدام دولت ایران دربیاید و در ساختمان موزه‌ی ایران باستان و موزه‌ی دانشگاه تهران، مشغول به فعالیت شود. او در دوره‌ای که مدیریت اداره‌ی باستان‌شناسی ایران را برعهده داشت، موفق شد آثار تاریخی بسیاری را از مناطق مختلف جمع‌آوری و ترمیم و فهرستی از آثار ملی ایرانی را تنظیم کند. سه تپه‌ی تاریخی «سلیمان‌تپه»، «زیرز» و «مازیر» از نخستین آثار ملی ایران بودند که توسط این معمار فرانسوی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیدند.

او در طول اقامت‌اش در ایران فعالیت‌های بسیاری را در زمینه‌ی معماری و باستان‌شناسی انجام داد. انتشار نشریه‌ی باستان‌شناسی، ریاست و استادی در دانشکده‌ی هنرهای زیبای دانشگاه تهران و تعمیر مسجد جامع شیراز، مسجد شاه اصفهان و مسجد شیخ‌ لطف‌ اله از جمله‌ی این فعالیت‌ها هستند. آندره گدار در سال ۱۹۶۵ میلادی در پاریس درگذشت.